45-047 Opole, ul. Księdza Jana Dzierżona 5/2A tel. 602 798 511 - dni powszednie, w godz. 15:00-18:00
Pytań dotyczących katarów, zapaleń zatok jest oczywiście dużo więcej i nie ma jednoznacznych i prostych odpowiedzi. Wiele zależy od wiedzy, umiejętności i doświadczenia lekarza, ale również od pacjenta który powinien dbać o swoje zdrowie. Czasem trudno samodzielnie ocenić, czy cieknący nos i towarzyszący mu ból głowy, są już objawami poważnego schorzenia, czy jeszcze banalną infekcją. W sezonie jesienno- wiosennym prawie każdemu zdarza się wilgotny i czasami zatkany nos. Katar jest sygnałem, że organizm rozpoczął walkę z zewnętrznymi zagrożeniami. Bywa reakcją nie tylko na atak wirusów czy bakterii, ale także kontakt z zanieczyszczeniami, toksynami, a nawet zbyt niską temperaturą. Nos jest bezcennym filtrem, klimatyzatorem, który oczyszcza i ogrzewa powietrze, a także uniemożliwia bakteriom wniknięcie głębiej do dróg oddechowych.
Zapalenie zatok przynosowych to jedna z najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza pierwszego kontaktu, we wszystkich krajach świata, o umiarkowanym klimacie. W Stanach Zjednoczonych jest przyczyną 13 milionów wizyt lekarskich rocznie, a koszty leczenia przekraczają 10 miliardów dolarów. W Polsce, chociaż nie policzono dokładnie, ile pieniędzy z budżetu wydaje się na "zatokowców", wiadomo, że około 15 % populacji cierpi z powodu przewlekłych infekcji, a ostre dopadają co trzeciego Polaka. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone zapalenie zatok może być nie tylko bolesne i uciążliwe, ale też grozi powikłaniami. Wprawdzie te najpoważniejsze (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ropień mózgu, powikłania oczodołowe) zdarzają się rzadko, jednak bywają niebezpieczne nawet dla życia.
Stan zapalny zatok przynosowych, spowodowany przez wirusy, zazwyczaj ma przebieg łagodny. Śluzowatej wydzielinie towarzyszy niezbyt wysoka gorączka lub stan podgorączkowy, czasem bóle mięśni czy brzucha. Samoistna poprawa następuje w ciągu 2-3 dni, a po tygodniu większość chorych, leczących się domowymi sposobami wraca w pełni do zdrowia. Jeśli jednak osłabione zatoki zostaną zaatakowane przez bakterie, dolegliwości się zaostrzą. Wydzielina stanie się ropna, zielonkawa, temperatura znacznie wzrośnie, a pacjent może odczuwać silny ból głowy lub twarzy (zwłaszcza przy pochylaniu). Wówczas najwyższy czas udać się do lekarza, gdyż skuteczne leczenie umożliwi antybiotyk.
Leczenie ostrego zapalenia zatok może potrwać nawet do trzech tygodni, chociaż zazwyczaj po zastosowaniu leków przepisanych przez lekarza, poprawa następuje znacznie szybciej. Jeśli terapia nie przyniesie oczekiwanych efektów, ostry stan zapalny może przejść w proces przewlekły. W tym czasie dolegliwości mogą ustąpić na kilka-kilkanaście dni, ale potem znowu powrócą, czasem ze zdwojoną siłą. Lekarze mówią o takim stanie: nawracające zapalenie zatok przynosowych . Gdy problemy z zatokami utrzymują się powyżej trzech miesięcy, wówczas istnieje prawdopodobieństwo, że cierpisz na ich przewlekłe zapalenie. Jeżeli podejrzewamy proces przewlekły, wtedy kontakt z laryngologiem jest niezbędny.
Przewlekłemu zapaleniu zatok sprzyjają między innymi: wirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych ("przeziębienie"), przebywanie w skażonym, zadymionym środowisku (w tym bierne palenie), nosicielstwo w gardle paciorkowców grupy A, alergiczny nieżyt nosa, przerośnięte migdałki, skrzywienie przegrody nosa, zaburzenia odporności, zakażenia zębowe lub stan po usunięciu zęba, niedobory immunologiczne (upośledzona odporność), a nawet zaburzenia hormonalne. Choroba może zacząć się całkiem niewinnie, a infekcja będzie się po cichu rozwijać. Czasem przewlekła infekcja objawia się jedynie długotrwałym, cieknącym katarem, rozpierającymi bólami głowy, lub uczuciem zatkania nosa, osłabionym węchem i wrażeniem ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Może prowadzić do jego podrażnienia i zmiany głosu (chrypka), szczególnie rano. Nadmiar wydzieliny w nosie uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie śluzowo-rzęskowego mechanizmu oczyszczania nosa. W ten sposób zostają otwarte wrota dla mikrobów atakujących cały układ oddechowy.
Zazwyczaj już na podstawie wywiadu lekarz potrafi ocenić, czy pacjent cierpi na zapalenie zatok. Podczas badania laryngologicznego sprawdzi stan górnych dróg oddechowych, ze szczególnym uwzględnieniem badania jam nosa (tzw. Rynoskopia przednia, tylna). Pozwala ono zaobserwować ewentualne obrzęki w jamach nosa, rodzaj wydzieliny, a także wykluczyć nowotwory, czasem dające takie same dolegliwości, jak klasyczny stan zapalny. Dokładniejsze badanie można wykonać dzięki bezbolesnym badaniom endoskopowym, czyli z wykorzystaniem optyki sztywnej lub giętkiej z własnym źródłem światła. Wykonuje się też zdjęcia rentgenowskie zatok oraz tomografii komputerowej. Badania bakteriologiczne- posiewy z nosa i gardła, mające ustalić, jakie bakterie zaatakowały pacjenta wykonuje się gdy po pierwszym leczeniu nie ma pozytywnego efektu leczenia. Czasem przewlekłe zmiany zapalne w zatokach są na tyle zaawansowane, że nie wystarcza leczenie zachowawcze i konieczna jest operacja.
Z tego powodu w leczeniu operacyjnym stosowane są zarówno klasyczne metody operacyjne zatok oraz obok nich nowoczesne, endoskopowe (FESS) z użyciem shaverów, nawigacji komputerowej itd. Istnienie tak dużej ilości i różnorodności operacji chirurgicznych, endoscopowych, metod nieoperacyjnych oraz farmakologicznych potwierdza, że nie ma jednej w 100 procentach skutecznej metody leczniczej. Dowodzi to konieczności poszukiwań nowych metod leczenia, a pacjentów zobowiązuje do profilaktyki.