Zawroty głowy u dzieci

Dzieci nie potrafią opisać swoich dolegliwości z zakresu zaburzeń układu równowagi, bądź nie zwracają na nie uwagi.

W przeciwieństwie do dorosłych częściej towarzyszą im zaburzenia równowagi i kontroli postawy. Najczęściej rodzice spostrzegają, że dziecko chwieje się, upada na boki, nie chce się bawić, jeździć na rowerze, karuzeli.

W różnicowaniu przyczyn tych zaburzeń wywiad chorobowy ma mniejsze znaczenie, natomiast badanie Videonystagmograficzne z powodu swej prostoty, braku inwazyjności oraz możliwości wciągnięcia dziecka do zabawy sprawia, że na jego pod-stawie można stawiać precyzyjne rozpoznania.

Videonystagmografia (VNG) jest nową metoda diagno-styczną. Wdrażanie jej do praktycznego użytku rozpoczęto we Francji w 1989 roku przez dr Eryka Ulmera i inż. Philippa Guillemant’a. Analiza ruchów nystagmoidalnych gałki ocznej odbywa się przy pomocy kamery video na podczerwień sprzężonej z komputerem, który na bieżąco analizuje prędkość kątową wolnej fazy oczopląsu poziomego, pionowego a nawet skośnego czy obrotowego po pobudzeniu wzrokowym, optokinetyczn, kinetycznym oraz kalorycznym.

Na podstawie ponad 17 letnich doświadczeń ( od marca 1997 do lutego 2014 ) i pracy w 3 pracowniach VNG: 1.WCM Opole, 2.Prywatny Gabinet Laryngologiczny VERTIGO Opole, 3.NZOZ VITA Nysa, przeprowadzonych ponad 10 tys. badań Videonystagmograficznych przedstawiam analizę wyników badań dzieci w wieku od 4 do 16 roku życia z zaburzeniami równowagi.
Jednostronne osłabienie lub wypadnięcie funkcji przedsionka prezentuje typowy obraz w badaniu VNG. Dominuje w nim osłabienie lub porażenie błędnika w próbie kalorycznej z patologiczną wartością bezwzględnej przewagi kierunkowej oczopląsu oraz patologiczne wartości bezwzględnej przewagi kierunkowej oczopląsu indukowanego w próbach kinetycznych.

• Szyjne zawroty głowy: kluczowe znaczenie dla potrzeb VNG ma próba szyjna Conraux, której zasada opiera się na wyłączeniu w trakcie próby kinetycznej stymulacji przedsionkowej i wzrokowej co odbywa się poprzez pozostawienie pacjenta w całkowitej ciemności z nieruchomą głową. Stwarza to sytuację, w której stymulacja ma wyłącznie charakter szyjny. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach gdy specjaliści innych dziedzin wykluczyli szyjną przyczynę zaburzeń równowagi opierając się na prawidłowym badaniu RTG kręgosłupa szyjnego oraz prawidłowych wynikach USG Dopplera przepływów w naczyniach szyjnych.

•  Przyczyny naczyniowe. W badaniu VNG stwierdzano patologiczną przewagę kierunkową bez deficytu przedsionkowego. Potwierdzeniem rozpoznania było badanie przepływów naczyniowych metodą USG Dopplera naczyń szyjnych, kiedy to przepływ był asymetryczny (powyżej 20%).

• Przyczyny urazowe. W próbie kalorycznej VNG dominował deficyt lub porażenie jednego przedsionka, a w wywiadzie uraz głowy z utratą przytomności.

• Obustronny brak pobudliwości błędnika. Rozpoznać można wtedy gdy po pobudzeniach kinetycznych lub kalorycznych nie można uzyskać żadnej odpowiedzi z przedsionków. Obustronnemu brakowi pobudliwości błędników w próbie kalorycznej towarzyszy często silne hamowanie centralne.

• Przyczyny centralne spowodowane uszkodzeniami w obrębie kory mózgowej i ośrodków podkorowych przez niedotlenienie, (również w czasie porodu), choroby zapalne mózgu i inne. Stwierdzano patologiczne wzmocnienie w próbie śledzenia celu oraz w odruchu wzrokowo-przedsionkowym, patologiczny oczopląs poobrotowy w próbie przyspieszeniowo-opóźnieniowej Ulmera, patologiczny wskaźnik fiksacji ocznej Demaneza czy patologiczny (asymetryczny) oczopląs optokinetyczny.

• W przypadku „mieszanych” przyczyn zaburzeń równowagi mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której zaistniała więcej niż jedna przyczyna ( obwodowa i centralna) i żadna nie dominowała.

• Guz kąta mostowo-móżdżkowego (g.k.m.m.). U dzieci podstawą rozpoznania było badanie TK mózgu. Mimo bardzo rzadkiego występowania (szczególnie u dzieci) zaobserwowałem 4 przypadki g.k.m.m.

• Brak rozpoznania Mimo dużej czułości badania i czasem kilkakrotnego jego wykonywania w 20,0% przypadków nie udało się znaleźć przyczyny zaburzeń równowagi zgłaszających się do nas chorych dzieci. Może to wynikać z tego że w ostatnim półroczu przebadaliśmy 54 dzieci w większości jednokrotnie, a po pierwszym badaniu VNG nie postawiono rozpoznania u 35% pacjentów- mamy nadzieję że odsetek ten zmniejszy się po powtórnych badaniach.

Wnioski:

• Najczęstszą przyczyną zawrotów głowy u dzieci jest nagłe jednostronne osłabienie lub wypadnięcie funkcji błędnika.

• Badanie VNG jest badaniem nieinwazyjnym, po zdobyciu zaufania dziecka możliwym do wykonania nawet u małych dzieci

• Zaburzenia układu równowagi biorą się tak z jego dysfunkcji jak i niedojrzałości tego układu.

• Nie zawsze potrafimy postawić pełne prawidłowe rozpoznanie

• Nie stwierdziłem łagodnego położeniowego zawrotu głowy